RA en seksualiteit

Categorie:

Geplaatst op:

Maandag, 13 februari, 2017 - 22:42

Vervolgverhaal over RA en ..., door Anja De Haes, Bachelor Verpleegkunde (in opleiding)

RA en seksualiteit Seksualiteit is een complex fenomeen met biologische, psychologische, sociaal/ culturele en culturele/contextuele aspecten die elkaar constant beïnvloeden. De ziekte of handicap heeft geen rechtstreekse invloed op het seksueel functioneren en/of de seksualiteitsbeleving.

De ziekte bepaalt wel rechtsreeks de fysieke conditie en het psychisch welzijn en beiden hebben wel een rechtstreekse invloed op de seksualiteit, maar hebben ook een wederzijdse invloed op elkaar.

Fysieke conditie
Een RA-patiënt lijdt meestal veel pijn door de ontstekingen in verschillende gewrichten.
Misvormingen komen vaak voor waardoor de fijne motoriek wegvalt.
Ook vermoeidheid is een overheersend symptoom.
Hierdoor wordt de seksualiteitsbeleving en het seksueel functioneren rechtstreeks bepaald: bijvoorbeeld bij pijn of vermoeidheid kan het libido sterk dalen.

Psychisch welzijn
Inadequate coping bij RA-patiënten kan leiden tot depressie of stress.
Zo kan de patiënt bijvoorbeeld bang zijn om de partner (en of zichzelf) teleur te stellen.
Het psychisch welzijn bepaalt dan ook rechtstreeks de seksualiteitsbeleving of het seksueel functioneren: bijvoorbeeld een verminderd psychisch welzijn leidt ook bij RA-patiënten vaak tot libidostoornissen.

Complicaties
Bij RA kunnen verschillende complicaties optreden, enkele voorbeelden zijn: gewichtstoename of net gewichtsafname, kortademigheid, huidproblemen, oogproblemen, depressie…
Deze complicaties bepalen dus duidelijk mee de fysieke conditie en ook het psychisch welzijn.

Therapietrouw
Elke RA-patiënt wordt ten stelligste aangeraden om therapietrouw te zijn.
Therapietrouw beïnvloedt zowel de fysieke conditie als het psychisch welzijn en vice versa.
Acceptatie van de ziekte is natuurlijk een must om therapietrouw te willen en kunnen zijn, wie de ziekte niet aanvaardt, zal ook de therapieën niet volgen.

Acceptatie
Acceptatie heeft hier verschillende in-en uitvalshoeken.
Ten eerste moet je de diagnose aanvaarden. Je moet accepteren dat de ziekte jouw fysieke conditie blijvend zal veranderen, dat jouw psychisch welzijn hieronder kan lijden en dat deze twee uiteindelijk jouw leven zullen bepalen.
Acceptatie kan op zich ook een positieve invloed hebben op het leven en dus op de seksualiteit.

Ziekteactiviteit
Net omdat reumatoïde artritis een wisselend ziekteverloop kent, opstoten afgewisseld met rustige periodes, is de ziekteactiviteit bepalend voor onder andere de fysieke conditie en het psychisch welzijn.

Relaties
De relatie met de partner bepaalt de seksualiteit en omgekeerd. Maar ook het psychisch welzijn en de acceptatie spelen hierin een rol. Alle relaties en rollen worden verstoord als een RA-patiënt de diagnose krijgt: niet enkel de partnerrelatie, maar onder andere ook de ouder-kind-relatie, de werkgever-werknemer-relatie, de familiale relatie, relatie in het verenigingsleven, vriendenrelatie…
Een RA-patiënt heeft steun van de partner nodig op alle vlakken: dus niet enkel op vlak van algemene dagelijkse levensverrichtingfuncties, maar ook en vooral op psychosociaal vlak.
Op gebied van seksualiteit is het belangrijk dat er een open communicatie is tussen beide partners: de patiënt moet eerlijk durven en kunnen praten over onder andere pijn en libidoschommelingen. Zo kunnen ze samen op zoek gaan naar een seksualiteitsbeleving die rekening houdt met de beperkingen van de RA-patiënt, maar tegelijk ook bevredigend werkt voor beide partijen.

Seksuele gezondheid: toepassing RA-patiënten

RA is een verworven ziekte waarbij men deze 4 fasen kan zien:

1. Fase van seksuele afwezigheid
Op verschillende momenten in het ziek-zijn kunnen er periodes optreden waar seksualiteit afwezig is: bijvoorbeeld bij aanvaarding of coping van de diagnose RA of tijdens felle opstoten van de ziekte. De partner van de RA-patiënt kan in deze periode ook minder behoefte hebben of juist een verhoogde behoefte.

2. Fase van seksuele onzekerheid
De RA-patiënt wil duidelijkheid over zijn kansen op een goede seksuele gezondheid en zal noodgedwongen moeten omgaan met de veranderingen door zijn ziekte. Het coping-proces van de RA-patiënt zal een grote rol spelen in deze fase, maar vooral de coping van de partner zal zijn stempel drukken.

3. Fase van seksuele kansen
Seks wordt weer geïntegreerd in de relatie. Hierbij moeten zowel de RA-patiënt als de partner zich kunnen inleven in de andere: zo zal de partner bijvoorbeeld moeten proberen aan te voelen wat pijn en vermoeidheid doen met het libido. De RA-patiënt zal zich moeten proberen in te leven in ‘het gezond zijn’ van de partner.

4. Fase van seksuele stabiliteit
Er ontstaat opnieuw een stabiel evenwicht in de seksuele relatie van de RA-patiënt, met zichzelf en met de partner. Om dit evenwicht te kunnen bewaren, zal de RA-patiënt op zoek moeten gaan naar creatieve en individuele oplossingen die de behoefte voldoende bevredigen. Er zal bijvoorbeeld rekening moeten gehouden worden met het energiepeil van de RA-patiënt. Eén van de oplossingen daarvoor kan zijn om seks effectief te ‘plannen’.

BESLUIT RA EN SEKSUALITEIT

RA-patiënten kunnen een evenwaardige beleving hebben van seksualiteit als gezonde personen. Hun fysieke conditie, hun psychisch welzijn en eventuele bijwerkingen van medicatie zullen hen actief op zoek doen gaan naar mogelijkheden om hun seksuele gezondheid te kunnen bevorderen.
Dit onderwerp wordt vaak nog onderkend door zowel patiënten als zorgverleners.
Met vragen over deze problematiek kunnen zij steeds terecht bij hun verschillende hulpverleners.
Vooral de (reuma-)verpleegkundige zal de patiënt hierin begeleiden en stimuleren om erover te praten.

Voor vragen over dit artikel kan je mailen naar info@raliga.be