Verslag vergadering van 4 februari 2014 over osteoporose
Tijdens deze bijeenkomst kwam Lut Anseeuw ons wat meer vertellen over osteoporose (botontkalking).
Lut is voorzitster van de osteoporose Liga en zelf ook osteoporose-patiënte.
Wat is osteoporose ?
Osteoporose is een chronische ziekte die de botten in ons lichaam aantast en uitholt. Tot de leeftijd van ongeveer 35 jaar worden die botten sterker en sterker maar vanaf 40 jaar worden ze brozer. Jarenlang merken we daar niets van tot we op een gegeven moment een val maken en iets breken (een pols, heup, …). Nog al te vaak wordt er door de medische hulpverleners te weinig aandacht besteed aan de mogelijkheid van osteoporose waardoor een passende behandeling niet of te laat wordt gestart. Slechts 9 % van de mensen weet dat ze osteoporose heeft maar wordt er niet voor behandeld, 14 % wordt er wel voor behandeld maar de overige 77 % weet niet of ze deze ziekte al of niet heeft en zijn er dus ook niet voor in behandeling.
Als je lichaamslengte met 4 cm of meer afgenomen is of je gaat krom lopen, heb je waarschijnlijk osteoporose.
Vrouwen hebben minder sterke botten dan mannen waardoor vrouwen meer last hebben van osteoporose. 1 op de 3 vrouwen krijgt na de menopauze (door het ontbreken van het oestrogeen-hormoon) één of meerdere botbreuken maar ook 1 op de 5 mannen kunnen er mee te maken krijgen.
Kunnen we dit voorkomen?
Er zijn een aantal zaken waaraan we niets kunnen doen :
- we hebben er niet voor gekozen om een man of een vrouw te zijn,
- we hebben een blanke huidskleur waardoor we vatbaarder zijn dan onze donkere medemensen,
- als we de leeftijd van 40 jaar bereikt hebben, worden onze botten brozer,
- als we tenger gebouwd zijn, hebben we brozere botten,
- als onze ouders of grootouders osteoporose hadden, is de kans groot dat wij het ook krijgen (is erfelijk),
- bepaalde aandoeningen en medicijnen verhogen de kans op osteoporose.
Maar er zijn ook zaken waaraan we wel iets kunnen doen :
- we kunnen “nee” zeggen tegen roken en te veel alcohol,
- we kunnen vanaf jonge leeftijd gezond eten,
- we kunnen voldoende bewegen.
Gezond eten
Calcium is heel belangrijk om sterke botten te blijven houden. Dit vinden we voornamelijk in melk en melkproducten (kaas, yoghurt, platte kaas, sojamelk verrijkt met calcium) maar ook in sardines en pilchards uit blik en in sommige groenten (broccoli, spinazie, groene kool, tuinkers, …).
Om het calcium op te nemen uit de voeding en naar je botten te kunnen vervoeren, heeft ons lichaam vitamine D nodig. Deze vitamine D wordt door de huid zelf aangemaakt door het zonlicht. Door elke dag een kwartier met bloot gezicht en blote handen in de buitenlucht te zijn, is ons vitamine D-peil redelijk goed maar het kan ook aangevuld worden door vitamine D-supplementen (in ampullen) of uit voedingsmiddelen die veel vitamine D bevatten zoals vette vis of eigeel.
Voldoende bewegen
Buiten bewegen heeft een dubbele werking, nl. de inname van vitamine D en het versterken van het bot. Fietsen en zwemmen zijn in deze niet echt aan te raden want om sterke botten te behouden is het raadzaam om ze te belasten. Wandelen, de trap naar beneden nemen of andere sporten zijn allemaal wel goed.
Hoe kunnen hulpverleners ons helpen?
Bij een vermoeden van osteoporose, wordt door een arts een botdensitometrie uitgevoerd. Hierbij wordt de botdichtheid gemeten. De patiënt wordt op een toestel gelegd dat geluidsgolven uitzendt doorheen de botten. Hoe meer geluidsgolven worden tegengehouden, hoe dichter het bot. Het onderzoek is pijnloos en duurt enkele minuten. Daarna kan de dokter de waarden beoordelen en eventueel een gepaste behandeling starten.
Indien er geen klachten zijn, is het raadzaam om elke 2 jaar een botmeting te laten doen.
Enkele groepen van mensen (waaronder RA-patiënten) krijgen de kosten van deze metingen terugbetaald.
Maria Joos, maart 2014
