Hoe bewaar ik MIJN GENEESMIDDELEN?

Veel mensen bewaren hun geneesmiddelen in de badkamer. Dat is niet de meest ideale bewaarplaats, omdat de meeste geneesmiddelen het best kunnen worden bewaard bij een temperatuur van 8° tot 25° Celsius, bij voorkeur in een donkere, droge omgeving. Een badkamer is vaak vochtig en de temperatuur schommelt daar dikwijls behoorlijk. Een droge (afsluittbare) kast is voor het bewaren van geneesmiddelen veel beter.

Bewaar geneesmiddelen bij voorkeur ook in de originele verpakking. Op de originele verpakking staat niet alleen de naam en houdbaarheid van het geneesmiddel, soms ook is de originele verpakking speciaal ontworpen om het geneesmiddel te beschermen tegen licht en luchtvochtigheid.

Zodra een geneesmiddel uit de fabriek komt, kan er van alles mee gebeuren. Zo kan het geneesmiddel onder invloed van licht of vocht chemische reacties ondergaan, waardoor het geneesmiddel ontleedt, de elementen waaruit het is samengesteld, uit elkaar vallen. Het kan zijn dat het geneesmiddel hierdoor minder werkzaam wordt, maar het kan ook gebeuren dat het geneesmiddel ontleedt in stofjes die juist net meer bijwerkingen kunnen veroorzaken. Ook kunnen de geneesmiddelen (vooral vloeistoffen of crèmes met relatief veel water) gaan bederven doordat er bacteriën en schimmels in terecht komen. Geneesmiddelen hebben net zoals levensmiddelen een uiterste houdbaarheidsdatum.

Houdbaarheidsonderzoek

Gelukkig doen fabrikanten veel onderzoek naar de houdbaarheid van het geneesmiddel. Zo mag een geneesmiddel alleen maar in de handel worden gebracht als de fabrikant testresultaten kan laten zien, waarin de houdbaarheid van het geneesmiddel is aangetoond. Uit deze testresultaten moet bijvoorbeeld blijken dat na een bepaald tijdsverloop er meer dan negentig procent van de werkzame stof in het geneesmiddel nog aanwezig is, dat er geen verkeerde afbraakproducten zijn gevormd, dat drankjes niet ontmengd raken na verloop van tijd en dat er geen bacteriën of schimmels in drankjes groeien. Op basis hiervan wordt vervolgens besloten wat de houdbaarheidstermijn van een geneesmiddel is.

Hoe lang houdbaar?

De houdbaarheid van een geneesmiddel staat altijd op de verpakking. Soms staat er 'tenminste houdbaar tot' of  'niet gebruiken na'. Maar meestal staat de afkorting 'EXP' gevolgd door een nummer voor de maand en het jaar op de zijkant van de verpakking. Bijvoorbeeld EXP 10-2013 betekent dat het geneesmiddel tot oktober 2013 houdbaar is. Het is dan ook verstandig om regelmatig de geneesmiddelen die u thuis heeft staan, te controleren om te kijken of er geen geneesmiddelen verlopen zijn. Controleer zeker ook oogdruppels, neusdruppels en neussprays regelmatig. Wanneer oogdruppels, neusdruppels en neussprays aangebroken zijn, zijn ze erg gevoelig voor bederf en zijn ze doorgaans maar een maand houdbaar. Gebruik ook geen afgebrokkelde, verkleurde, verpulverde of aan elkaar geplakte tabletten of capsules. Of geneesmiddelen die anders dan normaal zijn gaan ruiken (zoals paracetamol met een azijngeur). Mocht de houdbaarheidsdatum van geneesmiddelen zijn verlopen, dan kun je deze inleveren bij de apotheek.

Koel bewaren

Ofschoon de meeste geneesmiddelen droog bij kamertemperatuur kunnen worden bewaard, zijn er ook geneesmiddelen die in de koelkast moeten worden bewaard tussen de 2° tot 8° Celsius. Het gebeurt nogal eens dat het geneesmiddel te dicht bij de achterkant van de koelkast wordt bewaard en daardoor gaat bevriezen. Gebeurt dat, overleg dan met de apotheek. Wanneer een geneesmiddel bevroren is geweest, kan het middel onherstelbaar beschadigd raken. In zo'n geval moeten bijvoorbeeld biologicals worden vernietigd.Toedienen van een biological die eerst bevroren is geweest, kan de kans op bijwerkingen vergroten. Voorkom bevriezen en bewaar deze middelen niet achterin de koelkast of in de groentenla.

Kort buiten de koelkast

Als een geneesmiddel in de koelkast moet worden bewaard, wil dat niet altijd zeggen dat het geneesmiddel niet een korte periode buiten de koelkast mag blijven. Hoe lang, verschilt sterk per geneesmiddel. Bijvoorbeeld Epoetine (Eprex®), een geneesmiddel dat de bloedaanmaak stimuleert, kan maar kort buiten de koelkast worden bewaard. Van de biologicals Enbrel® en Humira® weten we dat deze middelen in elk geval een korte periode (korter dan 24 uur) buiten de koelkast kunnen worden bewaard. Het is dan wel van belang dat deze middelen niet warmer dan 25 graden worden. Op reis is een koeltas aan te bevelen (zeker met warm weer wat zoals afgelopen zomer). Overigens is het sowieso handig om het geneesmiddel enige tijd voor de injectie uit de koelkast te halen omdat het toedienen van een koude vloeistof pijnlijk kan zijn.

Bij twijfel, altijd contact opnemen met de eigen apotheek

Twijfel je over de houdbaarheid van het geneesmiddel, neem dan gerust contact op met jouw apotheek. Zij kunnen een advies geven dat is afgestemd op jouw eigen situatie.

Bart van den Bemt, apotheker van de Maartensapotheek, Maartenskliniek, Nijmegen.

Bron: In Beweging, oktober 6-2013

Geplaatst: 2013-10-08