Zich aan- en uitkleden

Gelukkig zorgt de huidige generatie DMARD's er voor dat mensen die recentelijk (de laatste 10 jaar) RA ontwikkelden niet al te vaak zeer zware beperkingen oplopen. Als de verwachtingen en ontwikkelingen van deze medicaties zich doorzetten hoopt de medische wereld ernstige destructieve misvormingen hiermee te kunnen voorkomen. De generatie RA-patiënten die een tiental jaren langer ziek zijn hebben nog van de gunstige werking van Ledertrexate®, als monotherapie, kunnen profiteren, waardoor misvormingen toch gedeeltelijk konden tegengegaan worden.

Desondanks ziet men dat bij een beperkt aantal patiënten onder hen de ontstekingen moeilijk onder controle te krijgen zijn zodat nog talrijke ernstige misvormingen aan de gewrichten voorkomen, ondanks de huidige nieuwe therapieën, en de gewrichten steeds verder aftakelen.

Maar er bestaat nog altijd een groep patiënten die veel langer RA hebben. En dikwijls is het zo: hoe langer men een ernstige vorm van RA heeft, hoe hulpbehoevender de patiënt wordt met als gevolg meer beroep doen op hulpmiddeltjes.
Een zeer heikel probleem wordt dan: het zich aan- en uitkleden!
Persoonlijk behoor ik tot die laatste groep.

Hierna volgt een opsomming van de hulpmiddelen die ik hiervoor heb en hoe ze te gebruiken. Deze hulpmiddelen liggen steeds in de nabijheid van, of op mijn bed. Mijn bed heeft de ideale hoogte (57 cm) om gemakkelijk te zitten en weer recht te komen.
Daarna volgt een lijstje van blijvende problemen waarvoor ik geen hulpmiddel/oplossing vind.

Aarzel niet en laat het ons weten indien u bijkomende oplossingen kent!

Foto's met mijn aankleedhulpmiddelen

boven links: kousenaantrekhulp

boven rechts: knoophulp

onder links: grijptang + aankleedhaak

onder rechts: lange schoenaantrekker.

1. Kousenaantrekker

Al sinds de tijd van de panty's werd ik geconfronteerd met dit probleem. In de toenmalige mediotheek vond ik een bepaald model kousenaantrekker. Het lukte niet! Toen ontdekte ik dit model (zie foto hieronder). Zoals je ziet is dit nog een systeem voor panty's alhoewel ik, toen al, nooit panty's droeg omdat het onmogelijk was deze voldoende hoog op te trekken. Naar het toilet gaan was bv. veel te lastig met panty's!

•  
  • de kous wordt over de plastieken schelp getrokken -> goed opletten dat ze er helemaal overheen is tot aan de teennaad
  • de lussen een paar keer rond je handen draaien zodat je trekkracht hebt
  • de voet in de kous stoppen
  • en met de lussen zo hoog mogelijk optrekken.

Met de handen dan verder fatsoeneren.

Indien je zelfophoudende lange kousen met kanten boord gebruikt is hiervoor wat extra geduld nodig om de antislipboord goed te krijgen, maar deze kousen zijn dan weer makkelijker uit te doen. Het lijkt moeilijk maar na verloop van tijd word je er handig in.

Nadelen:

•  
  • enkel fijne kousen (type 'nylon' of 'lycra') is rekbaar genoeg
  • sokken of dikke kousen is onmogelijk (sorry voor de heren) want  
    1. je kan deze niet uitrekken tot over de schelp en indien dit toch zou lukken plooit de schelp te fel dicht zodat je voet er niet in kan
    2. RA handen hebben meestal onvoldoende kracht om sokken over de schelp te krijgen.

2. Kousen uittrekken

Dit is vrij eenvoudig met een speciaal hulpmiddeltje. Het is een stok met aan het uiteinde een stevige haak: de aankleedhaak. Eens de kous uit wordt ze opgeraapt met de grijptang (waarmee trouwens al mijn kleren worden opgeraapt).

 

3. Bloes – hemd – mantel – trui met knopen vooraan

•  
  • Aantrekken
    Persoonlijk is dit voor mij het moeilijkst. Om de mouw ver genoeg over de 1ste arm te krijgen dien ik mijn arm door middel van de elleboog omhoog te drukken (vb. het nachtkastje, een tafel). Zo lukt het de mouw tot over de schouder te krijgen. Om vervolgens de andere arm in de mouw te krijgen zijn er heel wat lichaamskronkelingen nodig. Eind goed al goed zou je denken, maar niets is minder waar. De kraag zit nooit goed. Met behulp van de aankleedhaak lukt het me soms om de kraag goed te krijgen zie foto hieronder (rechts boven en links onder).
    Een wollen trui lukt me niet meer omdat de stof te stroef is om over de arm te glijden. Indien dit toevallig toch een keertje lukt (bij een blote arm) is het onmogelijk de trui verder op een behoorlijke manier te fatsoeneren. Hiervoor moet dus hulp gevraagd worden.
    Een lichte mantel lukt me meestal wel indien hij van voering voorzien is of van het type 'nylon anorak', en voldoende breed is.
  • Uittrekken
    Na heel veel inspanningen en door wat heen en weer geschud lukt dit uiteindelijk. Een mantel is het makkelijkst omdat die glijdt. Verder geen hulpmiddel bekend.
  • Knopen dichtdoen
    Een knoophulpmiddeltje behoort reeds lang tot mijn verzameling. Maar, ik heb het nooit gebruikt! Het was zo'n onhandig ding dat het steeds sneller ging met mijn slechte vingers. Tot ongeveer een goed jaar geleden… De vingers rechts functioneren nu zo slecht dat mijn knoophulpmiddel onmisbaar is geworden wat kleine knopen betreft. Maar het blijft een onhandig ding. Een mantel laat ik gewoon open hangen. Een mantel met volledige ritssluiting kan voor sommigen een oplossing zijn. Persoonlijk lukt het me niet:   
    1. het ijzeren lusje wordt in het knoopsgat gestopt
    2. daarna de knoop in het lusje
    3. vervolgens trekken met de knoop tot hij door het knoopsgat komt (zie foto hieronder links boven en rechts onder).

Tips

• • koop liever een maatje te groot
  • koop lichte en wijde mantels met voering
  • best bloezen en truien kopen zonder kraag of met opstaand kraagje dat altijd goed valt

4. Slip, broek en/of rok aantrekken

Mijn reikbereik is ongeveer tot iets onder de knieën. Het spreekt voor zich dat het onmogelijk is me aan te kleden. Toch lukt het, al zittend op de rand van mijn bed, en wel als volgt:

•  
  • het kledingsstuk op de grond laten vallen met de opening voor me
  • met de grijptang de opening groter maken
  • voeten in deze opening steken
  • met de grijptang omhoog trekken tot in mijn bereik en dan verder met de handen trekken.

Een lange broek is het moeilijkst omdat je voeten steeds op de broekspijpen staan bij het optrekken. Maar na verloop van tijd wordt men wel handiger.

Tips

•  
  • koop eerder een maatje groter
  • geen strakke, stijve stoffen
  • zorg dat de ritssluiting bij een lange broek vooraan is en niet aan de zijkant (een rok kan men draaien)
  • aan de ritssluiting een ringetje aanbrengen
  • een grote haak in plaats van een knoop is makkelijker
  • een rok of broek waarbij lussen voorzien zijn om een ceintuur te gebruiken is handig:  
    1. je kan je duim in de lus steken en makkelijker trekken om de haak te sluiten
    2. als dit toch niet lukt blijft broek of rok wel op zijn plaats door middel van een ceintuur.

 

5. Schoenaantrekker

Een gewone lange schoenaantrekker kan al hulp bieden bij schoenen aantrekken.

 

Onopgeloste en/of precaire aan/uitkleedproblemen

a) Gesloten schoenen

Zelfs in de winter ben ik verplicht schoenen te dragen met open hiel. Het is me immers onmogelijk mijn voeten te bereiken. Noch velcro noch nestels kunnen helpen. Orthopedische schoenen geven niet voldoende mee om ze als 'instapschoen' te kunnen gebruiken, een RA-voet plooit niet, vandaar dit probleem.

b) BH aantrekken

De laatste tijd wordt het steeds moeilijker de sluiting dicht te krijgen omdat de grijpfunctie van de vingers het laat afweten zodat de sluiting me steeds ontglipt.
Mogelijke oplossing:

•  
  • blijven proberen tot het uiteindelijk lukt (de aanhouder wint en beschouw het als een oefening);
  • geen BH aandoen (maar dit vind ik niet altijd een optie).

De BH uitdoen lukt iets makkelijker:

•  
  • schouderbandjes naar beneden en armen eruit;
  • BH draaien;
  • haakje losmaken (dit lukt meestal met enkele rukje).

c) Hemdje, pullover, T-shirt, bloesje type polo

Aankleden

De schouders spelen hierin weer de belangrijkste rol. Indien ze (gedeeltelijk) geblokkeerd zijn wordt het problematisch iets over je hoofd te krijgen.
Mijn oplossing (met één arm):

•  
  • neem vanaf de halsuitsnijding tot de onderrand het hemd of de pull tussen de muis van de hand zodat je het gat in je hand hebt;
  • breng je arm zo hoog mogelijk (eventueel met elleboog afduwen) en gooi het gat over je hoofd (het is even oefenen om juist te mikken);
  • indien het gat goed komt te liggen valt al een gedeelte over je hoofd. Hieraan kan je dan verder trekken met beide handen.

Een RA-patiënte vertelde me onlangs haar 'truc'. Ze stak haar beide armen in de mouwen van de pullover. Dan haakte ze de halsopening aan de deurklink. Op die manier kreeg ze de pull over haar hoofd.
Ik zie het me niet nadoen maar zo zie je maar!

Uitkleden

Een hemdje uitdoen is geen probleem omdat je die meestal vrij breed en met een grote halsuitsnijding kan aankopen. Hoe smaller de schouderbandjes, hoe makkelijker. Een pullover wordt me steeds moeilijker, zelfs als hij vrij breed is. Het grote probleem is de armen uit de mouwen krijgen.
T-shirt lukt wel met enige inspanning omdat de stof meestal soepel is en het over korte mouwen gaat.
Bloesjes, type polo, kunnen niet meer. Aantrekken lukt maar uittrekken is ondertussen onmogelijk, ondanks een grotere maat.

Tips:

•  
  • de halsopening van een hemdje zo groot mogelijk nemen (meestal is dit geen probleem);
  • koop liefst losse pulls met een grotere halsuitsnijding en brede mouwen;
  • een maatje te groot is altijd makkelijker;
  • ondanks de pijn toch over de pijngrens gaan, zo niet raakt de schouder helemaal vast;
  • een slaapkleed is nogal makkelijk maar best laat je bovenaan altijd enkele knopen los.

Bijkomende tip: 

•  
  • Laat je bij het kleren passen in de winkel, en nadat je je keuze gemaakt hebt, niet meer helpen en probeer alles zelfstandig uit vooraleer definitief aan te kopen. Zo voorkom je miskopen. Vraag haken te zetten in de plaats van knopen.

PS: 2 x per week geeft de verpleegster me een deugddoende douche. Eerlijkheidshalve moet ik opbiechten heel blij te zijn dat zij me dan aankleedt. De inspanningen van de andere dagen worden me dan bespaard. Toch is het belangrijk je niet dagelijks te laten helpen. 'Niets meer doen' betekent na verloop van tijd 'niets meer kunnen'!  

Kanttekening bij dit artikel

In november ll. verkreeg, in het TV1 programma 'De bedenkers', de sliplift een prijs.
Het is toch prachtig wanneer hulpmiddeltjes voor mindermobielen een prijs wegkapen. Toch denk ik dat een RA patiënt deze sliplift niet of slechts met moeite zal kunnen gebruiken. Men moet immers de kracht hebben om de slip over het apparaat heen te trekken, en die kracht ontbreekt ons dikwijls. Een tweede bemerking: indien men geen slip aan kan trekken kan men ook geen rok of lange broek aantrekken. Of deze sliplift hieraan kan verhelpen betwijfel ik.
Toch vind ik het een prima initiatief. De sliplift is ondertussen te koop in de thuiszorgwinkels voor 25 €. 

De sliplift

 

Mia, januari 2008