Verzekering en chronische ziekte

Waarom hebben personen met een chronische ziekte of handicap problemen om een verzekering af te sluiten?
Het is eigen aan de huidige verzekeringsactiviteit om verzekeringsnemers onder te verdelen in groepen die een gelijkaardig risicoprofiel hebben. Binnen één groep betaalt iedereen hetzelfde bedrag. Met andere woorden: gelijkaardige risico’s betalen eenzelfde premie. Daardoor zullen oudere mensen bijvoorbeeld een hogere premie betalen voor een overlijdensverzekering dan jongeren (de sterftekans neemt toe met de leeftijd) en zullen omgekeerd bij een autoverzekering jongeren meer moeten betalen dan ouderen (jongeren hebben minder rij-ervaring).
Verzekeraars mogen dus onderscheid maken, wat niet betekent dat zij mogen discrimineren. Indien zij een onderscheid maken dan moeten zij dit onderscheid wel objectief en redelijk kunnen rechtvaardigen. Zij zijn met andere woorden verplicht om hun beslissing te motiveren. 
De onderverdeling in groepen met gelijksoortige risicoprofielen heeft tot gevolg dat sommige groepen van mensen, die volgens de verzekeraar een hoog risicoprofiel hebben, vaak zeer hoge premies betalen voor verzekeringen of eenvoudigweg door de verzekeraar worden uitgesloten.

Het Vlaams Patiëntenplatform vraagt onder andere de realisatie van de werkelijke toegang tot verzekeringen voor de belangrijke levensrisico’s en aanvaardbare polisvoorwaarden voor personen met een chronische ziekte.

Plichten, maar ook rechten
Ieder verzekeringscontract vermeldt de plichten die een verzekerde moet vervullen om het contract te laten gelden. Zo moet hij bijvoorbeeld tijdig de premie betalen en eventuele schade melden binnen een afgesproken termijn. Het contract vermeldt ook de siutaties waarin de verzekerde recht heeft op een schadevergoeding en bijkomende diensten.

Vele verzekerden lezen hun contract niet grondig na en kennen hun rechten niet goed. Ze gaan gemakkelijk in op alle vragen van de verzekeraar, uit schrik dat ze anders niet aan een verzekering geraken. Verzekeraars mogen niet zomaar alle vragen stellen. Op de vragen die wettelijk toegelaten zijn, ben je wel verplicht een eerlijk antwoord te geven.

Welke informatie moet je meedelen en welke niet?
Vooraleer je een verzekering kan afsluiten, zal de verzekeraar informatie verzamelen om het risico te kunnen inschatten. Je bent verplicht om de verzekeraar spontaan alle relevante gegevens mee te delen die belangrijk zijn om het risico te beoordelen. Voor verschillende verzekeringen moet je een medische vragenlijst invullen, waarin men je vraagt of je een chronische aandoening of handicap hebt. Als dat zo is, mag je dat dus niet verzwijgen.

Indien je toch met opzet relevante gegevens achterhoudt voor de verzekeraar en de verzekeraar ontdekt dit, dan kan de verzekering nietig verklaard worden. Bij een schadegeval zal de verzekeraar je niet vergoeden en mag hij, als hij bewijst dat je met opzet hebt gehandeld, je reeds betaalde premies behouden.

Rechten in verband met medische vragenlijsten en medische onderzoeken
Voor verschillende verzekeringen zoals een hospitalisatieverzekering, een verzekering gewaarborgd inkomen, een schuldsaldoverzekering, een uitvaartverzekering, … moet je op voorhand een medische vragenlijst invullen. Op basis van deze vragenlijst bepaalt de verzekeraar onder welke voorwaarden en premie hij deze verzekering wil afsluiten. In sommige gevallen zal de arts van de verzekeraar, die de medische vragenlijst bestudeert, bijkomende informatie wensen over de kandidaat-verzekerde. Dit kan gebeuren door de kandidaat-verzekerde verdere informatie op te laten vragen bij zijn behandelend arts, ofwel door de kandidaat-verzekerde te onderwerpen aan een medisch onderzoek.

►Medische vragenlijsten
In een medische vragenlijst mag men enkel vragen stellen over je huidige gezondheidstoestand. Vragen over genetische gegevens zijn verboden. Men mag dus niet peilen naar ziekten die je nu nog niet hebt, maar in de toekomst zou kunnen ontwikkelen. Als je ooit een erfelijkheidsonderzoek hebt laten doen, dan moet je dit niet melden aan de verzekeringsmaatschappij. Pas als een ziekte zich gemanifesteerd heeft, moet je dat vertellen. Het verbod om genetische informatie op te vragen houdt ook in dat de verzekeraar niet mag vragen naar ziekten die zich voordoen in je familie. Hij mag dus niet informeren naar de gezondheidstoestand van je grootouders, ouders, broers, zussen, …

Als de adviserend arts van de verzekeraar bijkomende inlichtingen wenst, kan hij die via jou vragen aan je behandelend arts. Je arts moet zich beperken tot  een beschrijving van je gezondheidstoestand vandaag. Hij kan bijvoorbeeld een medisch attest afleveren dat aantoont dat je chronische ziekte stabiel is. Hij mag alleen informatie bezorgen aan de arts van de verzekeraar en enkel die informatie geven die noodzakelijk is voor het afsluiten van de overeenkomst.

►Medische onderzoeken
Voor bepaalde verzekeringen vraagt men soms een medisch onderzoek, bijvoorbeeld wanneer jij je wil verzekeren voor een hypothecaire lening met een hoog bedrag. De medische onderzoeken mogen niet steunen op technieken van genetisch onderzoek en dienen dus slechts om de voorgeschiedenis van de huidige gezondheidstoestand na te gaan.

Ook wanneer je al een contract hebt, kan je men je onderwerpen aan een medisch onderzoek. Dat dient bijvoorbeeld om het percentage arbeidsongeschiktheid te bepalen, wanneer je een beroep doet op een inkomensverzekering bij invaliditeit.

Medische onderzoeken voor en tijdens het verzekeringscontract zijn onderworpen aan de Wet op de Patiëntenrechten. De persoon die het onderzoek ondergaat heeft dus recht op een kwaliteitsvolle dienstverlening, op informatie over de zaken die onderzocht of geanalyseerd worden, op inzage in het patiëntendossier, op een afschrift van het patiëntendossier en recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer. 
Indien één van deze rechten niet nageleefd wordt, dan kan je een klacht neerleggen bij de Federale Ombudsdienst Rechten van de Patiënt of de Ombudsdienst van de Verzekeringen.

Voor vragen over dit artikel kan je mailen naar info@raliga.be
Meer info op raliga.be over: verzekering

Bron: Tekst ontleend aan Vlaams Patiëntenplatform - Meer info op website Vlaams Patiëntenplatform