Verhoogde kans op reumatoïde artritis ontrafeld

Sommige mensen hebben een verhoogde kans op reumatoïde artritis (RA), anderen zijn juist beschermd. Dat is al langer bekend. Onderzoekers uit Leiden hebben nu laten zien dat dit kan komen doordat het immuunsysteem zich bij sommige mensen vergist bij de afweer tegen bacteriën en virussen. De kans op zo'n vergissing blijkt niet bij iedereen even groot te zijn.
De onderzoeksgroep van prof. dr. René Toes op de afdeling Reumatologie van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) laat in een wetenschappelijk artikel zien hoe het kan dat het afweersysteem bij het onschadelijk maken van een ziekteverwekker per ongeluk ook het eigen weefsel gaat aanvallen.

Eiwit ziekteverwekkers lijkt op menselijk eiwit
In veel virussen en bacteriën, die bijvoorbeeld griep of acné veroorzaken, komt een eiwit voor waarvan een deel sterk lijkt op een stukje van het menselijke eiwit vinculine. Wanneer het immuunsysteem zich richt tegen dit specifieke deel van de ziekteverwekker, kunnen ook de eigen weefsels worden aangevallen, bijvoorbeeld in gewrichten. Deze vergissing van het immuunsysteem wordt kruisreactie genoemd.

Beschermd of niet beschermd tegen de kruisreactie?
Waarom niet iedereen evenveel kans heeft op zo'n ongelukkige kruisreactie, laten de Leidse onderzoekers ook zien. Al jarenlang is bekend dat zogeheten HLA-moleculen mensen tegen RA kunnen beschermen en nu wordt duidelijk waarom. HLA-moleculen zijn cruciaal voor de afweer omdat ze stukjes eiwit van onder meer ziekteverwekkers aan onze cellen 'aanbieden'. Hierdoor kunnen afweercellen een immuunreactie opstarten. Onbekend was hoe variaties in HLA bijdragen aan meer of minder kans op reumatoïde artritis (RA).

Onderzoeker Diahann Jansen: 'Het blijkt dat mensen die beschermd zijn tegen reumatoïde artritis HLA-moleculen hebben die óók het bewuste stukje bevatten dat voorkomt in zowel vinculine als in de eiwitten van de ziekteverwekkers. Doordat hun HLA-moleculen wat dit stukje betreft lijken op vinculine en ziekteverwekkers, vormt hun lichaam hier geen afweercellen tegen. Mensen zonder de beschermende versie van HLA kunnen wél afweer tegen het lichaamseigen eiwit vinculine ontwikkelen.'

Veel vinculine in de gewrichten
Nog onbekend is hoe het komt dat de problemen bij RA zich alleen in de gewrichten voordoen, want vinculine komt ook op andere plekken in het lichaam voor. 'Misschien gaan de cellen in de gewrichten eerder stuk door wrijving. Vinculine kan dan massaal vrijkomen. Als je afweercellen tegen dit eiwit hebt, kunnen je gewrichten dus worden aangevallen. Deze interessante hypothese zal in de toekomst verder onderzocht worden.'

Reumafonds medefinancier
Het wetenschappelijke artikel over de vergissing van het immuunsysteem en de rol van de HLA-moleculen is verschenen in Nature Communications. Dit onderzoek is financieel gesteund door het Reumafonds en de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Het Reumafonds heeft uitgebreide voorlichting over reumatoïde artritis.

Bron: http://www.reumafonds.nl/actueel/nieuwsoverzicht/verhoogde-kans-op-reuma...

Geplaatst: 2015/05/16