Reumatoïde artritis en de impact van medicatie op het lichaam en hoe deze verhelpen.

Reumatoïde artritis en de impact van medicatie op het lichaam en hoe deze verhelpen. 

Locatie: ’t Kasteel in Heule, Ra Liga - Kortrijk

Spreker: Dr. Vandevyvere Klaas, reumatoloog

Er is sinds een tiental jaren een grote kentering in de reumatologie.
We moeten het verschil maken tussen de bedoeling van de arts en de verwachtingen van de patiënt.

Alles start met goede informatie.

1. Inzicht in de ziekte: de correcte diagnosestelling is van kapitaal belang. Misverstanden geven medicatiefouten. Het ziekte inzicht is belangrijk.
2. De meeste fouten gebeuren door de patiënt wanneer hij/zij aan de beterhand is. Hij past zelf zijn medicatie aan of laat ze gewoon weg. Bij RA duurt het een hele tijd duurt voor er resultaat zichtbaar wordt. Dus niet ‘foefelen’ met de medicatie.
3. Er zijn krijtlijnen te respecteren: Wat mag je? Wat mag je niet? Stel deze vragen aan de reumatoloog en/of de huisarts. De patiënt mag aan zelfmanagement doen. In het ziekenhuis staat er vaak een team ter beschikking : reumatoloog, reuma-verpleegkundige, ergotherapeut, kinesist. In niet alle ziekenhuizen is dit mogelijk. Men moet zien waar de patiënt staat en hoe zijn ziekte evolueert en de behandeling aanpassen.
4. Op therapiegebied is er veel veranderd. De reumaremmers  (synthetische en biologische)  hebben niet steeds hetzelfde effect bij elke patiënt. Er zijn zeer veel verschillende chronische ziekten en een verstandig gebruik van de medicatie is noodzakelijk. In België zitten we aan het plafond van terugbetaling voor medicatie. We kunnen niet voor alle problemen en probleempjes een behandeling voorzien. Er zal zeker een paar jaar stabilisatie nodig zijn om het financieel te blijven runnen.
5. Eerste categorie:  pijnstillers zijn de groep die de grootste problemen bezorgen, vooral op gebied van verslaving. Het probleem ontstaat omdat er geen grens gesteld wordt. Bij pijnstillers moet de voorziene medicatie echt tegen de pijn zijn en niet om zich goed te voelen. Op eigen houtje bepaalde soorten pijnstillers (bijv. groep Tramadol) stoppen is niet wenselijk. Ze moeten afgebouwd worden.

 

Vragen i.v.m. medicatie

  Waarom? Hoelang ? Hoeveel ? Om de hoeveel  tijd?

6. Tweede categorie: ontstekingsremmers zoals Ibuprofen (400 mg),Neurofen, e.a. kunnen gevaarlijk zijn. De dosis moet gerespecteerd worden.

Bloedanalyse om de 6 maanden is noodzakelijk om lever en nierfunctie te controleren. De controle kan ook bij de huisarts gebeuren. Bloedwaarden: enkel de noodzakelijke items controleren. De patiënt kan hierbij vragen stellen … assertief zijn is goed.

 

7. Derde categorie: cortisone  geeft ook osteoporose. Er is botmeting nodig vooral bij vrouwen in de menopauze. Bewegen, calcium + Vit D innemen en evenwichtige voeding zijn belangrijk. Gewone huishoudelijke taken zijn onvoldoende i.v.m. beweging. Zeer regelmatig wandelen, fietsen, een aangepaste sport beoefenen is van belang.
   Gebruik van alcohol bij mannen geeft ook osteoporose. Nakijken of de patiënt extra medicijnen gebruikt die cortisone bevatten zoals neusspray (Nasonex ), puffertjes. Beweging is ook belangrijk om de spiermassa te behouden of te verbeteren (cortisone vermindert ook de spiermassa) . Als er minder spiercontrole is in het lichaam geeft dit aanleiding tot vallen met fracturen tot gevolg. Heupfracturen bij 80+ geeft hoge mortaliteit.

 

8. Vierde categorie: reumaremmers  synthetische of biologische zoals Ledertrexate, Arava, Plaquenil e.a. Deze remmen de reuma af en zijn geen pijnstillers.  Zij voorkomen vervormingen van het kraakbeen in de gewrichten. Ledertrexate wordt voor 75% van de RA patiënten voorgeschreven al of niet in combinatie. De patiënt moet hierbij heel goed geïnformeerd worden. Zijn er keuzemogelijkheden dan moet de patiënt die ook kennen en samen beslissen. Pillen? Inspuitingen? Infuus? Hier opnieuw: de patiënt moet durven communiceren met de arts. Bij het vergeten van de inname  van Ledertrexate op de vaste dag is het beter deze uit te stellen tot de volgende week. Nooit een dosis inhalen!  Ledertrexate is tegenaangewezen bij zwangerschap. Het geeft ernstige afwijkingen bij de foetus en geen levensvatbare baby. Bij jongere patiënten, jongens en meisjes is anticonceptie noodzakelijk . De nevenwerkingen van de reumaremmers zijn omkeerbaar. Na een of twee dagen is er verbetering, b.v. misselijkheid maagklachten, diarree...(pillen) De inspuitingen ofwel in de spier, ofwel onderhuids geven minder nevenwerking. De onderhuidse inspuitingen (sub-cutaan) zijn sinds een jaar tegen een kleine kost te verkrijgen. Voordeel: zelf toediening, niet afhankelijk van een verpleegkundige. Hier ook: regelmatige bloedafname om de bloedcellen te controleren (leverfunctie). Als dit goed opgevolgd wordt kan men vroegtijdig de leverfunctie evalueren. Nevenwerking Arava: soms diarree en ook vermagering.
   Plaquenil : voor RA niet meer behalve voor zwangere vrouwen.
   Salazopyrine wordt bij zwangerschapswens en milde ziekte in mono-therapie voorgeschreven. Bij mannen daalt de beweeglijkheid van de zaadcellen. Na stop: verdwijnt die nevenwerking. Kan ook soort fluorescerende kleur geven aan urine, oogvocht en speeksel.  belang ook hier van bloedname

                                                                                                                                                                                    

9. Vierde categorie: foliumzuur moet aangevuld worden doordat Ledertrexate die ontneemt.Niet nemen de dag van de inname Ledertrexate. Foliumzuur heeft belangrijke functies o.a. rol bij bloedaanmaak. Het mag niet vergeten worden!

 

10.  Vijfde categorie:  biologicals zijn een moeilijkheid voor iemand die niet graag prikt. Deze mogen nooit (zo weinig mogelijk) overgeslagen worden. Het lichaam maakt antistoffen aan tegen de biologicals in de periode waar niet geprikt wordt. Dus als het dan opnieuw moet  gebruikt worden is die medicatie niet functioneel meer. Liefst geen nonchalance!  Als je zelf niet graag spuit of je laat inspuiten communiceer daarover met je arts en maak een keuze die je past. Er bestaat nu ook een pensysteem. Sommige biologicals kunnen ook (of worden alleen) via infuus toegediend worden. Een nieuwe generatie biologicals, de jak-inhibitoren (Xeljanz, Olumiant) worden via pil ingenomen.

Goede raad: je prik anders beleven: zelf actief je ziekte managen! Een goed moment is uiteraard bij de start van het gebruik.

 

Let ook op voor ‘levende’ vaccins, gele koorts, polio, mazelen… vraag raad aan de arts en overweeg wat kan of niet als je biologicals gebruikt. Griep: geen probleem en een must.

 

11. Gezonde levensstijl is belangrijk ook als je chronisch ziek bent. In onze maatschappij was (en is) het zo dat de dokter geraadpleegd wordt in geval van ziekte. We leven in reactieve modus. Beter : preventieve modus. Nu zijn er 100.000 ziektes en 2% kent men en 1% wordt behandeld. Er zijn ook andere middelen die positief kunnen bijdragen, ont-stressen, mind-full, meditatie… Slim zijn= inzetten op preventie.

 

Denk eraan, als een auto koopt dan onderhandel je over de prijs. Als je naar de dokter gaat: onderhandel ook over je behandeling (niet met de deurklink  in je hand bij vertrek). Consultatie: grondig voorbereiden

 

Kwamen nog aan bod: fake- medisch news… en internet bronnen.

Dr.Vandevyvere wees op het belang van een betrouwbare infobron aan nl. Ra Liga website en nieuwsbrief.
Nadien was er koffie, een toetje en een geanimeerde uitwisseling door de  tevreden aanwezigen.

De zaal wat iets te klein voor het aantal aanwezigen.
Dit kon te pret niet bederven:  de inhoud was héél verrijkend.

           Annemie