RA: "Zodra de eerste symptomen optreden, tikt de klok"

Reumatoïde artritis: “Zodra de eerste symptomen optreden, tikt de klok”

Een snellere diagnose van reumatoïde artritis (RA) en meer bewustzijn rond de ziekte. Daarop doelt de nieuwste campagne van de Vlaamse RA Liga met als symbool de ‘oranje knoop’. Jeannine Engelen, voorzitter van de organisatie en zelf RA-patiënt: “Als personen met RA een opstoot hebben, is het voor hen vaak moeilijk om een simpele knoop vast te maken. Hoe sneller een diagnose wordt gesteld, hoe minder kans op permanente schade en functieverlies.”

TESSENDERLO, 12 september 2021 – Met de toren van natuurgebied Gerhagen in Tessenderlo idyllisch in de achtergrond vertrekt een groepje wandelaars aan een infostand. Jong en oud, man en vrouw, allemaal hebben ze naast hun enthousiasme nog iets gemeenschappelijk; ze dragen op hun trui of T-shirt een oranje knoop die ze op de infostand kregen opgespeld. Langs de wandelroute vinden de wandelaars op de grond af en toe een weetje. ‘Wist je dat meer dan 100 000 Belgen aan reumatoïde artritis lijden? Wist je dat veel patiënten leven met de klachten zonder te beseffen dat ze reumatoïde artritis hebben?’

“Als personen met RA een opstoot hebben, is het voor hen vaak moeilijk om een simpele knoop vast te maken. Hoe sneller een diagnose wordt gesteld, hoe minder kans op permanente schade en functieverlies.”

Bij de auto-immuunziekte RA treden ontstekingen op aan voornamelijk de polsen, handen en voeten, maar in principe kunnen ook hart, longen, huid, ogen en bloedvaten schade oplopen. Als de diagnose niet tijdig wordt gesteld, kan dit leiden tot permanente gewrichtsvervormingen, functieverlies en invaliditeit. Ook problemen met bijvoorbeeld het hart en de bloedvaten kunnen voorkomen.

De ziekte komt meer voor bij vrouwen dan mannen. Sommige personen lijden al aan de ziekte sinds hun kindertijd, de zogenaamde ‘juveniele idiopathische artritis’. Anderen krijgen er op latere leeftijd mee te maken. Ook tijdens de adolescentie kan de ziekte opduiken. Op de familiedag wordt dan ook duidelijk dat RA geen onderscheid maakt: iedereen kan met de ziekte te maken krijgen.

Belang van een snelle en correcte diagnose

Tegenwoordig is er heel wat medicatie op de markt die permanente schade door de ziekte kan tegengaan, maar wel op voorwaarde dat patiënten op tijd een diagnose krijgen. Huisartsen of zelfs specialisten denken echter niet altijd direct aan RA. Van een sportblessure tot de ziekte van Lyme, fibromyalgie, lupus of andere vormen van artritis, heel wat diagnoses passeren vaak de revue vooraleer het woord ‘reumatoïde artritis’ valt, vaak omdat er ook een overlap is in symptomen. Ook komt het bijvoorbeeld in een beperkt aantal gevallen voor dat de arts wel test op RA door in het bloed de zogenaamde ‘reumafactor’ (antilichamen) op te sporen, maar dat die negatief blijkt te zijn. Dat beschouwt de arts dan vaak als uitsluitend criterium voor de ziekte, maar dit hoeft niet het geval te zijn.

Welke symptomen moeten dan een alarmbel doen afgaan? Volgens Karine Wynants, die de opleiding reumaverpleegkundige volgde, bestuursmedewerker is bij RA Liga alsook zelf RA-patiënt, zijn dat “vermoeidheid en pijn en zwelling in de gewrichten”. Wynants geeft ook les in de artsenopleiding als ‘Patient partner’, waarvoor ze onder begeleiding van een reumatoloog specifiek werd opgeleid. Zo kan ze artsen vanuit de praktijk mogelijkheden aanreiken om zo snel mogelijk een diagnose te stellen. Wynants geeft ook aan dat de ziekte vaak onzichtbaar blijft voor de omgeving. “De vermoeidheid is het ergste, je staat soms ’s morgens op alsof je zwaar bent uit geweest de avond voordien. Je hebt vaak pijn en bent heel moe. Bij sommige mensen zie je wel vervormingen, maar bij heel veel patiënten zie je aan de buitenkant niets.”

“Je hebt vaak pijn en bent heel moe, en bij sommige mensen zie je wel vervormingen, maar bij heel veel patiënten zie je aan de buitenkant echter niets.”

Op Wereldreumadag (12 oktober) wil de liga een duidelijke boodschap brengen aan artsen en het grote publiek: negeer de alarmsignalen van RA niet. “Zodra de eerste symptomen optreden, tikt de klok,” aldus Engelen. “Men zegt wel eens ‘haast en spoed is zelden goed’, maar in dit geval geldt: hoe sneller hoe beter.”