Moeheid bestrijden bij vroege RA.

Moeheid bestrijden bij vroege RA

Moeheid is een algemeen probleem in onze moderne maatschappij, tussen de 10-40% van de populatie geeft aan getroffen te zijn door moeheid in de laatste 2-4 weken. Moeheid (Engels: fatigue) is een subjectieve klacht en kan omschreven als een overweldigend, aanhoudend gevoel van uitputting en een verminderd vermogen tot lichamelijke en geestelijke inspanning’. Onder het aldus gedefinieerde begrip valt zowel het ‘moe zijn’ als het ‘snel moe worden’ bij inspanning, ofwel de ‘vermoeibaarheid’.

Moeheid bij reumatische aandoeningen is anders dan de normale vermoeidheid die je krijgt na een lange dag, na zware inspanning of door een gebrek aan slaap. Het is nu algemeen aanvaard dat moeheid bij reuma een klacht is die door de ziekte zelf wordt veroorzaakt. Hoewel moeheid een belangrijke invloed heeft op de kwaliteit van leven van de patiënten, is er spijtig genoeg nog steeds geen middel om dit effectief te bestrijden. Veel patiënten leren dan ook momenteel hun leven te regelen naar dit ernstig en onderschat symptoom van reuma. Daarom gaat steeds meer en meer onderzoek uit hoe we patiënten met moeheid kunnen helpen. In het algemeen onderscheiden we inflammatoire (gekoppeld aan ontstekingsfactoren) en niet inflammatoire moeheid. Waarschijnlijk zijn deze twee vormen van moeheid niet onafhankelijk van mekaar, maar zijn ze aan mekaar gekoppeld waarbij de inflammatoire misschien het begin kan zijn, en na chronische inductie van dergelijke moeheid deze ook na leidt tot moeheid losgekoppeld van enige andere symptomen van reuma. Deze theorie doet sterk denken aan deze omtrent pijn, de zogeheten centrale sensitisatie, waar mensen overgevoelig reageren op bepaalde prikkels door voorgaande chronische pijn. De theorie omtrent moeheid werd nooit in praktijk getest bij reuma.

Daarom heeft het team onder leiding van Professor Dr Patrick Verschueren en Dr Diederik De Cock gepoogd om te kijken of we dergelijk signaal konden traceren in een Vlaamse trial, de CareRA studie. In deze trial werden de meerderheid van de patiënten met reumatoïde artritis behandeld met combinatieschema`s van antireumatica (met als basis methotrexaat) tesamen met prednisone schema`s. Prednisone, hoewel het een slechte bijnaam heeft in de volksmond, is een effectief middel om de inflammatoire symptomen van reumatoïde artritis snel te temperen. Bij het bekijken van de moeheid van de patiënten behandeld met prednisone zien we dat het niveau van moeheid na 2 jaar van de meeste patiënten lijkt overeen te komen met dat van een gezonde populatie.

De CareRA studie gaf ons echter ook de kans om te kijken of de toediening van methotrexaat met of zonder prednisone een verschil maakt.  Interessante uitkomst is dat ondanks dat de ziekteactiviteit in beide groepen na 2 jaar niet verschilt, het gemiddelde niveau van moeheid weinig daalt in de groep zonder prednisone terwijl met prednisone we een effect zien 2 jaar na de start van behandeling. Belangrijk hierbij is te vermelden dat bij de combinatiebehandeling met een prednisone schema, de prednisone gestopt wordt na 6 maanden. De effecten van het snel terugdringen van de ziekteactiviteit hebben dus een langdurig effect op het niveau van moeheid.

In deze studie maakten we gebruik van een vragenlijst die verschillende types moeheid kon onderscheiden. Dit stelde ons in staat om te zien dat behandeling met prednisone niet op alle types moeheid een effect had. Twee van de vijf subtypes bleken in deze studie beïnvloed door een intensieve behandeling: een algemeen gevoel van vermoeidheid maar ook mentale moeheid wat duidt op concentratie en geheugen problemen. Natuurlijk was dit slechts een kleine analyse van de grotere CareRA studie, maar dit geeft toch hoop voor nieuwe patiënten met reumatoïde artritis om minder getroffen te worden door dit symptoom.

Deze behandeling geldt spijtig genoeg wel alleen voor nieuw gediagnosticeerde patiënten met reumatoïde artritis. Daarom moet men onderzoek blijven voeren, ook bij de grote groep van mensen reeds lang gediagnosticeerd met een reumatische aandoening, zodat moeheid effectiever bij iedereen kan bestreden worden.

 Door Dr Diederik De Cock, postdoctoraal onderzoeker aan de KU Leuven.

Bron De Cock D, Nooyens A, Pazmino S et al. Treating early and intensively is associated with lower f atigue levels on the long term, even in patients with early Rheumatoid Arthritis considered to have a f avourable risk profile. DOI: 10.1136/annrheumdis-2020-eular.3160