Een kinderwens als patiënt met reumatoïde artritis.

Een kinderwens als patiënt met reumatoïde artritis

Het aangrijpende verhaal van Marthe is spijtig genoeg geen uitzondering. In België kampt ongeveer 1 op de 6 koppels met onvruchtbaarheid.

Hoewel onvruchtbaarheid dus iedereen kan treffen, doen vrouwen met reumatoïde artritis (RA) en een kinderwens er langer over om zwanger te raken dan gezonde vrouwen. Gezonde vrouwen hebben gemiddeld drie maanden nodig om zwanger te worden, vrouwen met RA gemiddeld zes maanden. Bij 40% van de vrouwen met RA duurde het langer dan een jaar om zwanger te zijn, de grens om te spreken van verminderde vruchtbaarheid. De verminderde vruchtbaarheid van de algemene vrouwelijke populatie is ter vergelijking geschat op 10 a 15%.

Leeftijd is steeds de belangrijkste factor die vruchtbaarheid bepaalt. Specifiek voor RA lijken er ook genetische oorzaken te zijn voor een verminderde vruchtbaarheid. Vrouwen met RA hebben een snellere afname van het anti-Müllers Hormoon. Bij vrouwen met een afname van dit hormoon raken de eierstokken sneller verouderd, en kan de menopauze vroeger intreden. Bij patiënten met RA treedt deze ongeveer anderhalf jaar eerder in.
Naast genetica lijkt ook ziekteactiviteit een rol te spelen. Een actieve ziekte lijkt nefast te zijn om zwanger te worden. Ziekte activiteit onderdrukken is echter wel een beinvloedbare rol in tegenstelling tot genetica. Daarom kan de keuze van RA medicatie een belangrijke rol spelen in zowel goede als slechte zin, want medicatie kan mogelijks ook vruchtbaarheid verlagen.

In vorig onderzoek werd vastgesteld dat chronisch gebruik van NSAID’s en prednisone in doses van meer dan 7,5 mg per dag een negatieve invloed lijken te hebben op de snelheid waarmee vrouwen met RA zwanger raken. Weinig was geweten over andere courante medicatie. Vandaar dat wij als onderzoekers van de KU Leuven een literatuuroverzicht probeerden te bekomen, om de bestaande kennis omtrent reumamedicatie bij vrouwen met een kinderwens en RA te groeperen. Uit 9000 artikels konden we echter slechts 4 artikels vinden die onderzoek pleegden naar het effect van reumaremmers op vruchtbaarheid. Deze artikels toonden dat het gebruik van methotrexate, sulphasalazine, etanercept of certolizumab pegol niet nefast was om zwanger te worden. Meestal werd zelfs een positief effect gezien van deze medicatie, waarschijnlijk door het onderdrukken van de ziekteactiviteit. Geen enkele studie, buiten anekdotische rapporten over 1 patiënt, gaf spijtig genoeg enige informatie over het effect van reumaremmers of mannelijke vruchtbaarheid. Er is duidelijk meer onderzoek nodig om een gepast antwoord te geven op vragen over medicatie bij patiënten, zowel mannen als vrouwen met RA met een kinderwens.

Een goede communicatie en samenwerking tussen patiënt, reumatoloog en ook gynaecoloog van de patiënt lijkt alvast een belangrijk vertrekpunt. Informatie van de reumatoloog bij jonge patiënten met RA met een mogelijke kinderwens is belangrijk vermits leeftijd, ziekteactiviteit en medicatie een rol spelen. Mogelijk zou de kinderwens reeds bij de diagnose van RA bevraagd kunnen worden en aan kunnen gegeven worden dat patiënten bij een kinderwens beter op tijd kunnen nadenken over hun gezinsplanning. Ook moet de gynaecoloog het belang weten van het onderdrukken van ziekteactivteit en dus de mogelijke noodzaak van het nemen reumaremmers en de gevolgen van het te vroeg stopzetten van deze medicatie. Gelukkig toont het verhaal van Marthe dat ondanks mogelijke problemen, vrouwen met RA wel degelijk kunnen zwanger worden!

Dr. Diederik De Cock , postdoctoraal onderzoeker reumatologie, KU Leuven

Klik hier om het verhaal van Marthe te lezen over haar weg om moeder te worden.